Felsefe ve Bilim: Aktarılanların Doğası Üzerine Düşünceler
Sana ne öğretildiyse, o kadarsın. Ne gördüysen, onu biliyorsun sadece. Doğru diye tanımladıkların, sana aktarılabilen yorumlar sadece. Ailen, yoksa çevren, yoksa okudukların. Hepsi birer aktarım, seni tanımlayabilmek için söylenen cümleler. Gördüğün hareketler, belki de 20 yıl sonraki gerçek diye savundukların. Herkesin başka birini gördüğü, herkesin başkasından nasihat dinlediği ve bunu doğru kabul ettiği dünyada, gerçek nasıl var olabilir? Gerçek var olamaz ama bir çok fikri daha çok kişi gerçek olarak savunduğu için onların gerçeği olabilir. Bir düşünceyi, geçmişte doğru aktarılan insanların sayısının artmasıyla, doğru zannettiğimiz süreç, zamanla değişip, onu yanlışa götürebilir. Tüm dinler, tüm felsefeler, tüm akımlar, aktarılan çoğunluk yapısına göre var olmakta, yükselmekte ve düşmektedir. Bu yüzden hiçbir şey gerçek değildir, hiçbir şey gerçek olamaz. Sadece insanlar gerçek olduğuna inanır, bazı insanlar inanmaz ve zamanla değişen miktarlarla, yaşar ya da ölür.
Bu sebeplerden ötürü, hiçbir düşünce, hiçbir inanış, akım, felsefe, somut dayanağa oturtulmayan hiçbir şey doğru olamaz. Bundandır, kendimi hiçbir yere ait hissedememem. Bildim bileli, savunacak bir şey bulamadım kendime. Öğrendiğimde mantıklı gelen her şeyin, bana anlatılanlarla harmanlanmış bir karşılığı olduğunu düşündüm ve bir yerlerde buna da karşı çıkan ve kendine göre mantıklı gelen- çünkü kendisine aktarılan hayat buna sebep oluyor- insanlar da olduğunu biliyorum. Düşünceler yalnız değildir, yaşananlar da yalnız değildir. Birileri bir yerlerde, benim yaşadığımı, benim düşündüğümü çoktan düşünmüş ve yaşamıştır.
Bu kadar karmaşa ve doğru sanılanların arasında, bilim tek var olabilen ve süregelendir. Yüzyıllar da geçse, asla kaybolmayacak tek şey somut verilere dayanan, açıklanabilen bilimdir. Fakat bilim bile doğru değildir, değişkendir ama bilimin en doğru olarak kabul edilesi özelliği, yanlışlandığında düzeltilebilmesidir. Kabul görmesidir.
Her şey öğretiler üzerinden ilerlerken, kendi doğrularımın bile yanlış olduğunu kabul ediyorum. İnandığım, düşündüğüm her şey taraflı, bana aktarılanların yönüne doğru taraflı.
Bundan dolayı, bildiğim her şey yanlış.